Bir yakınınız Finlandiya'da öldüğünde

Eğer kişi hastane dışında, örneğin kendi evinde vefat ederse, durumu hemen polise veya doktora bildirin. 112 acil servis numarasını arayın. Polis, ölüm sebebini araştırma görevini üstlenir ve ölüme ilişkin bilgileri Dijital ve Nüfus Bilgileri Dairesi'ne iletir. Kişi hastanede veya sağlık kuruluşunda öldüğünde, personel ölüme dair bilgileri nüfus bilgi sistemine bildirir. Ölüme ilişkin bilgiler otomatik olarak Kela'ya, emeklilik kuruluşlarına ve bankalara da ulaşır.

Ölen kişinin akrabası kişinin vefatını işverenine, konut birliğine, ev sahibine ve ayrıca postane ve sigorta firmalarına da bildirmelidir. Kişiye yurt dışından örneğin emeklilik maaşı ödenmişse, ölen kişinin gelmiş olduğu ülkenin resmî kurumlarına da bildirim gönderilmelidir.

Yakın birisi öldüğü zaman hissettiğiniz acının dindirilmesi için sağlık istasyonlarından (terveysasema), aile danışmanlığından (perheneuvola), Finlandiya Ruh Sağlığı Derneği Yabancılar için Kriz Hizmeti’nden (Suomen Mielenterveysseuran ulkomaalaisten kriisipalvelu) ve kilise cemaatlerinden yardım ve destek alabilirsiniz. Yardım Fince, İsveççe ve birçok yerde İngilizce olarak da verilir. Gerektiğinde bir tercüman da kullanabilirsiniz. Bir yakınınızın ölümü sonrasında iş yerinizden kısa süreli hastalık izni almanız mümkündür.

Ölen kişinin gömülebilmesi için defin ruhsatı gerekmektedir. Cenaze firması defin ruhsatıyla ilgilenecektir. Bununla birlikte, akrabalar, defin ruhsatı verilmeden önce de cenaze töreni hazırlıklarına başlayabilirler.

Defin ruhsatı, ölüm belgesinin bir kısmıdır. Eğer ölen kişinin hayat sigortası varsa ve sigorta şirketi ölüm sebebini öğrenmek istiyorsa, bu durumda da ölüm belgesi gereklidir. Ayrıca akrabalar da bu belge aracılığıyla kişinin ölüm sebebine dair daha detaylı bilgi edinebilirler. Akrabalar, ölen kişiyi tedavi eden doktordan da ölüm belgesi talebinde bulunabilirler. Ölüm sebebi polis tarafından incelenip açıklığa kavuşturulduysa, bu durumda belge polisten talep edilebilir.

Başka bir ülke vatandaşının Finlandiya'da ölmesi durumunda, ölüm sebebi Fin yasaları uyarınca incelemeye alınır. Resmî kurum veya hastane, ölen kişinin ölümünü ülkesinin temsilciliğine bildirir. Ölen kişinin ülkesinin temsilciliği veya Dışişleri Bakanlığı bilgiyi ölenin yakınlarına iletir.

Ölüm sebebine ilişkin belgeler Fince veya İsveççe olarak gönderilir. Başka dillerde belgeye ihtiyaç duyulması hâlinde, akrabalar çeviri masraflarını kendileri karşılamalıdır. Temsilcilik akrabalara ölüm belgesi veya ölüm sebebi raporunu almaları hususunda yardımcı olabilir.

Ölen kişi, ölüm sebebi açıklığa kavuşturulup cenaze izni verildikten sonra Finlandiya dışına nakledilebilir. Ölen kişi yurt dışına tabutta nakledilebilir veya Finlandiya'da yakılabilir ve sonrasında külleri yurt dışına nakledilebilir. Akrabalar, cenaze törenini kendileri düzenleyebilir veya bu hizmeti tamamen veya kısmi olarak bir cenaze firmasından da alabilir. Defin ruhsatı, ölen kişinin nakliyesinden sorumlu kişiye verilir. Akraba, düzenlemeler konusunda ülke temsilciliğine danışabilir.

Eğer ölen kişinin akrabası kişinin defni, yakılması veya ülkesine gönderilmesi işlemleriyle ilgilenmiyorsa, ülke temsilciliği yerel makamlarla iletişime geçebilir. Bu durumda ölen kişi, Finlandiya'daki uygulamalara göre defnedilir veya yakılır.

Ölüm konularına ilişkin durumlarda, ölen kişinin vatandaşı olduğu ülkenin temsilciliğine danışabilirsiniz.

Cenaze töreninin düzenlenmesinde dinî cemaatlerden yardım alınabilir. Daha fazla bilgiyi kendi cemaatinizden edinebilirsiniz. Finlandiya Evanjelik-Luteryan Kilisesi sitesinden kilise hizmetleri hakkında bilgi edinebilirsiniz. Dinî tören içermeyen sivil bir cenaze töreni düzenlemek de mümkündür. Cenaze şirketleri her türlü konuda danışma sağlamaktadır. Sivil cenaze törenleri hakkında daha fazla bilgiyi Pro-Seremoniat Hizmet Merkezi'nden de alabilirsiniz.

Cenaze şirketlerinin hizmetleri ücretlidir. Bunlar merhumun taşınması gibi cenaze organizasyonunu düzenlerler. Cenaze şirketleri tabut satarlar ve yapılan sözleşmeye göre cenaze sahiplerinin talep ettikleri diğer bütün cenaze işlerine bakarlar. Cenaze şirketleri hakkında bilgileri örneğin Finlandiya Cenaze Şirketleri Birliği’nden (Suomen Hautaustoimistojen Liitto) edinebilirsiniz. Birçok cenaze şirketinden İngilizce olarak da hizmet alabilirsiniz.

Finlandiya mezarlarının hemen hepsi Evanjelik Luteryan Cemaati’nin mülkiyetindedir ancak Evanjelik Luteryan Kilisesi’ne bağlı olmasalar bile herkes mezar yeri edinebilir. Mezar yerleri ücretlidir ve cemaat idarelerinden istenebilir. Eğer kişi kiliseye bağlı değil idiyse ve dinî cenaze töreni istememişse, tören yapılmaz. Merhum tabut içinde gömülebilir veya yakılabilir. Birçok yerde diğer dinlerin mensuplarının da mezarlıkları vardır. Örneğin Ortodoks, Müslüman ve Yahudi mezarlıkları büyük şehirlerde bulunmaktadır. Birçok yerde hiçbir dine bağlı olmayan merhumlar için mezarlıklar bulunmaktadır. Merhumun külleri eğer mülk sahibi izin verirse doğaya veya sulara serpiştirilebilir.

Merhum kişilerin son iş sözleşmesine göre veya sendika üyeliği nedeniyle bazen cenaze yardımı (hautausavustus) alma hakları olabilir. Bu konuda son iş yerinden veya sendikadan bilgi alabilirsiniz. Yoksul bir merhumun cenaze masrafları için Kela'ya veya kendi bölgenizin sosyal hizmetlerine geçim desteği (toimeentulotuki) başvurusu yapabilirsiniz.

Aile emekliliği (perhe-eläke) bir kişinin ölümünden sonra bu kişinin eşine ve çocuklarına ödenebilir. Aile emekliliğinin amacı dul kalan ile çocuklarının geçimlerini güvence altına almaktır. Finlandiya'da iki tür aile emekliliği vardır, Kela’nın aile emekliliği ve maaş esaslı sistemin aile emekliliği. Eğer merhum kişi çalışmışsa veya girişimcilik yapmışsa, dul kalan kişi ile çocukları maaş esaslı sisteme göre aile emekliliği alabilirler. Her iki emeklilik maaşı için Kela’ya başvuruda bulunulabilir.

Eğer kişi Finlandiya'ya taşınmadan önce uzun bir süre başka bir ülkede yaşamış veya çalışmışsa, eşinin veya çocuklarının bu ülkeden de aile emekliliği alma hakkı doğabilir. Finlandiya veya mensubu olduğunuz ülkeden aile emekliliği almaya ilişkin koşulları açıklığa kavuşturun.

Ölen kişinin mal varlığının kime kalacağı yasalar tarafından belirlenmiştir. Siz de mal varlığınızın kimler arasında paylaştırılacağına etki edebilirsiniz. Vefatınızdan sonra mal varlığınızın kimlere kalacağı hakkında bir vasiyetname (testamentti) yani yazılı bir açıklama yazabilirsiniz. Vasiyetname belirli hususları içermeli ve engel teşkil etmeyen iki tanığın imzasını da taşımalıdır. Aksi takdirde vasiyetnamenin yasal geçerliliği yoktur. Bu sebeple, vasiyetname düzenlerken avukat hizmetine başvurmakta fayda vardır.

Miras beyanı, ölen kişinin tüm mal varlığı ve borçlarının yazılı bir raporudur. Miras beyanı, ölümden sonraki üç ay içinde düzenlenmelidir. Eğer miras beyanı zamanında hazırlanmazsa veraset vergisinin cezalı ödenmesi gibi zararlı sonuçları olabilir.

Miras beyanı için ölen kişinin 15 yaşından ölümüne kadar olan aile bağları raporu gerekmektedir. Aynı zamanda Dijital ve Nüfus Bilgileri Dairesi'nden veya dinî cemaatten temin edilecek resmî sertifikalar da gereklidir. Ayrıca murisin mal varlığının mirasçılarının da bilgileri gerekmektedir. Bu kişiler mirasın paydaşları (ortakları) olarak anılır.

Mirası, merhumun mal varlığını ve borçlarını en iyi bilen kişi düzenler. Mirasın hazırlanmasında bir hukukçudan veya başka bir bilirkişiden yardım almakta fayda vardır.

Mirası, miras bildirimini gerçekleştiren kişi ve mirasın düzenlenmesi sırasında hazır bulunan miras ortakları imzalar. Buna ek olarak, ölen kişinin mirasının inceleme ve değerlendirmesinde yardımcı olan iki kayyum (temsilci) da imzalayacaktır. Miras beyanı vergi dairesine, mirasın yazılmasından sonra en geç bir ay içinde bildirilmelidir.

Miras beyanı hakkında daha fazla bilgiyi hukuk kurumundan ve vergi idaresinden edinebilirsiniz. Miras beyanına ilişkin konularda yardıma ihtiyacınız olursa, cenaze firmaları da yardımcı olacaktır.

Eğer vefat eden birinin mal varlığının mirasçısı olursanız, bu miras nedeniyle veraset vergisi (perintövero) ödemeniz gerekir. Verginin miktarına merhumdan kalan mal varlığının miktarı ve yakınlık dereceniz etki eder. 20.000 avronun altındaki miras için vergi ödemeniz gerekmez.

Eğer aile bağları esasıyla verilmiş süreli oturma izniniz varsa, yakınınızın ölümü oturma izninizi etkileyebilir. Daha detaylı bilgi için Oturma iznini kaybedebilir miyim? sayfasına göz atabilirsiniz.