Tek ebeveynli aile

Tek ebeveynli ailede ebeveynlerden biri çocuklarıyla birlikte eşi olmadan yaşar. Bu durumda anne ya da baba çocukların ya tek velisi (yksinhuoltaja) ya da müşterek velisidir (yhteishuoltaja). Tek veli çocukların yetişmesinden tek başına sorumludur. Bunun yanı sıra müşterek veli çocuklarla ilgili konular üzerinde diğer ebeveynle uzlaşır.

Müşterek velayette ebeveynler birlikte birçok konuda karar verirler. Bunlar çocukların

• adları,
• ikamet yerleri,
• terbiyeleri,
• dilleri,
• dinleri,
• eğitimleri,
• sağlık bakımları,
• mal varlıklarının kullanımı ile ilgili konulardır.

Müşterek velayet ebeveynlerden çocuklar için en iyi şekilde birlikte işbirliği yapma yeteneği gerektirir. Örneğin, pasaport dilekçesinde her iki ebeveynin de rızasının olması gerekir.

Tek veli çocuklarla ilgili kararları tek başına alır. Çocuk yuvası ve okul gibi yetkililer çocuklarla ilgili bilgileri sadece bu veliye verirler. Buna rağmen ebeveynlerden diğeri çocukların kendi yanında olduğu zamanlarda, çocukların bakım ve büyütmelerine ilişkin konularda karar verebilir.

Nikâhlı ve nikâhsız evliliklerden boşanmalarda ebeveynlerin çocukların velayeti, nafakaları, yaşayacakları yer ve görme hakkıyla ilgili konularda karar vermeleri gerekmektedir. Daha fazla bilgi için InfoFinland sitesindeki Boşanırken çocuklar sayfasını okuyunuz.

Tek başınıza da bir çocuğu evlat edinebilirsiniz. Evlatlık konusu, Evlatlık Yasası’nda düzenlenmiştir. Evlat edinmeyi düşünüyorsanız, daha detaylı bilgi için kendi bölgenizin aile hakları hizmetlerine başvurabilirsiniz.

Tek Ebeveynli Aileler Derneği (Yhden Vanhemman Perheiden Liitto) tek ebeveynli olan ailelere bilgi sunmakta ve faaliyetler düzenlemektedir. Finlex sitesinde Çocukların Bakımı ve Görme Hakkı Yasası’nı inceleyebilirsiniz.

Üyelerine faaliyetler sunan Küçük Aileler Derneği tek olan ebeveynler tarafından kurulmuş olan bir sivil toplum kuruluşudur.

Birlikte yaşamamalarına rağmen, her iki ebeveynin de 18 yaşından küçük çocuklarını geçindirme yükümlükleri bulunmaktadır. Ebeveynler boşanırlarken, çocuklarını geçindirmeleri ve muhtemel nafaka (elatusavustus) konusunda anlaşmaları gerekir.

Nafakanın miktarı, çocuğun nafaka ihtiyacına ve ebeveynlerin maddi geçim imkânlarına göre hesaplanır. Çocuğun nafaka ihtiyacı, çocuğu geçindirebilmek için kullanılan aylık para miktarı anlamına gelir. Buna örneğin yiyecek ve giyecek masrafları ile olası erken çocukluk eğitimi ücretleri dahildir. Çocuğun nafaka ihtiyacı, ebeveynlerin maddi geçindirme imkânlarına göre bölüştürülür. Maddi geçindirme gücü, gelirlerden vergi ve diğer zorunlu giderleri eksilterek hesaplanır. Nafakanın hesaplanması konusunda çocuk hakları gözetmeninden (lastenvalvoja) yardım isteyebilirsiniz.

Nafaka için, çocuk hakları gözetmeni tarafından onaylanmış bir yazılı anlaşma yapmakta fayda vardır. Nafaka ve nafakanın onaylanması konusunda, örneğin, kendi belediyenizin aile hakları hizmetlerinden detaylı bilgi alabilirsiniz.

Eğer veliler nafaka konusunda bir anlaşmaya varamıyorlarsa, aile konularını uzlaştırma biriminden yardım alabilirsiniz. En son çare ise konunun yerel mahkemede çözüme kavuşturulmasıdır. Aile konularının uzlaştırılması konusunda daha fazla bilgiyi InfoFinland sitesinde Boşanmabölümünde bulabilirsiniz.

Nafaka yardımı

Bazı durumlarda çocukla beraber yaşayan veli Kela’dan nafaka desteği alabilir.

Aşağıdaki durumlarda Kela'ya nafaka desteği için başvurabilirsiniz:

• Diğer ebeveynden nafaka almaya hak kazandıysanız, ancak ebeveyn nafakayı ödemediyse.
• Diğer ebeveynin gelirinin düşük olması sebebiyle nafaka yardımı henüz onaylanmadıysa.
• Diğer ebeveynin gelirinin düşük olması nedeniyle, onaylanan nafaka yardımının miktarı, nafaka desteğinden daha azsa.
• Çocuğu tek başınıza evlat edindiyseniz.
• Çocuk evlilik dışında doğduysa, babalık teyit edilmediyse ve çocuğun, nafaka yükümlülüğü olan iki ebeveyni yoksa.
• Çocuk, anne ile kadın partneri arasındaki bir evlilik sonucunda doğduysa, ancak çocuğun teyit edilmiş bir babası yoksa ve annenin partneri çocuğu evlat edinmediyse.

Nafaka desteğini Finlandiya'da kalıcı olarak ikamet ediyorsanız alabilirsiniz. Finlandiya’ya başka bir AB veya AEA ülkesinden, ya da İsviçre’den çalışma sebebiyle geldiyseniz, bu durumda da nafaka desteği alabilirsiniz. Finlandiya'da kalıcı olarak ikamet eden veya yurt dışında en fazla 6 ay ikamet etmiş bir çocuk nafaka desteği alma hakkına sahiptir.

Nafaka desteği hakkında daha fazla bilgiyi Kela'dan alabilirsiniz.